Panik atak, aniden ortaya çıkan ve yoğun korku ya da rahatsızlık hissi yaratan bir durumdur. Çoğu kişi için fiziksel ve zihinsel etkileri oldukça ağır olabilir. Genellikle kısa süreli ancak oldukça etkileyici olan ataklar, kesin bir tehdit olmasa bile kişinin ciddi bir sağlık sorunu yaşadığını düşünmesine sebep olabilir.
Panik Atağın Fiziksel Belirtileri Nelerdir?
Panik atağın en yaygın ve dikkat çeken belirtileri fiziksel düzeyde ortaya çıkar. Bu belirtiler çok güçlü olduğu ve kişinin korku düzeyini hızla artırdığı için çoğunlukla kalp krizi ya da ciddi bir hastalık hissi yaratabilir. Panik atağın fiziksel semptomları şu şekilde sıralanabilir:
Kişi kalbinin normalden çok daha hızlı attığını hissedebilir. Bu durum, panik atak sırasında sık görülen “kalp krizi geçiriyorum” hissine neden olabilir.
Birçok kişi panik atak esnasında nefes almakta zorlanır ve boğuluyormuş gibi hisseder.
Aşırı terleme veya istemsiz bir şekilde titreme durumları sıklıkla görülür. Bu aslında vücudun sempatik sinir sistemi üzerinden verdiği bir tepkidir.
Kişi, panik atak sırasında başının döndüğünü ya da bayılacak gibi olduğunu hissedebilir.
Kalpte sıkışma hissi, kişinin panik atağı kalp krizi ile karıştırmasına sebep olabilir.
Sindirim sistemi de panik atağa dahil olabilir ve mide sorunları yaşanabilir.
Özellikle ellerde ve ayaklarda karıncalanma veya uyuşma hissi yaygındır.
Yukarıda sıralanan fiziksel belirtiler, çoğunlukla panik atağın zirve yaptığı ilk 10 dakika içinde yoğun bir şekilde hissedilir. Daha sonra azalma eğilimine girer.
Bazı durumlarda, “kısıtlı panik atak” olarak adlandırılan, daha kısa süreli ve daha düşük yoğunluklu belirtiler de görülebilir. Bu tip ataklarda fiziksel ve psikolojik belirtiler daha hafif yaşanır ve dört semptomdan daha azı görülür.
Panik Atağın Psikolojik ve Zihinsel Belirtileri Nelerdir?
Fiziksel belirtilere eşlik eden duygusal ve zihinsel değişiklikler, panik atağın başka bir boyutunu oluşturur. Kişi psikolojik ve zihinsel belirtiler nedeniyle genellikle kontrolünü kaybettiğini düşünür. Panik atağın psikolojik ve zihinsel belirtileri şu şekilde sıralanabilir:
Panik atak sırasında bireyler, öleceklerini hissedebilir ve aşırı bir korkuya kapılabilir.
Kişi o an kendisini kontrol edemediğini hatta çıldırmak üzere olduğunu düşünebilir.
Derealizasyon (gerçek dışı bir dünyada hissetme) veya depersonalizasyon (kendini dışarıdan gözlemliyormuş gibi hissetme) sık karşılaşılan bir durumdur.
Kişi, atak sırasında gerçekleşmiş bir olayın etkisiyle değil genellikle anlık olarak patlayan bir kaygı ile yüzleşir.
Söz konusu psikolojik ve zihinsel belirtiler, panik atağı yaşayan kişide daha önce hiç hissetmediği bir dehşet duygusu yaratabilir ve kaçınma davranışlarını tetikleyebilir.
Gece Panik Atakları ve Belirtileri Nelerdir?
Panik atağın en rahatsız edici türlerinden biri de gece panik ataklarıdır. Kişi genellikle uykuda olmadığı halde aniden korku hissi ve çeşitli fizyolojik reaksiyonlar ile uyanabilir. Gece panik ataklarının en sık görülen belirtileri aşağıda sıralanmıştır:
Hızlı nefes alma ve boğulma hissi,
Şiddetli terleme ya da üşüme,
Kalp çarpıntısı,
Mide bulantısı,
Kontrol kaybı hissi.
Gece panik ataklarının ardından tekrar uykuya dönmek zor olabilir. Bu da yatakta geçirilen vakit boyunca kaygının devam etmesine yol açabilir.
Çocuklarda Panik Atağın İşaretleri
Panik atak sadece yetişkinlerde görülen bir durum değildir. Çocuklarda ve ergenlerde de panik atakla karşılaşılabilir. Ancak bu yaş gruplarında belirtiler yetişkinlere kıyasla farklı şekilde ifade edilebilir. Çocuklarda gözlemlenebilecek panik atak belirtileri aşağıda sıralanmıştır:
Sürekli ağlama ya da kendini huzursuz hissetme,
Kalp çarpıntısı veya göğüs ağrısı,
Nefes darlığı veya boğulma hissi,
Baş ağrısı ya da mide bulantısı,
Anne-babaya tutunma isteği.
Çocuklarda panik atak görülmesi durumunda erken müdahalede bulunmak çok önemlidir. Çünkü çocuklukta yaşanan panik bozukluklar, müdahale edilmediği takdirde ilerleyen yaşlarda ciddi psikolojik sorunlara dönüşebilir.
Panik Atak Belirtileri Ne Zaman Tehlikeli Hâle Gelir?
Panik atak, genellikle kişiye fiziksel bir zarar vermez. Ancak sık sık tekrarlıyorsa ya da kişinin yaşam kalitesini ciddi ölçüde etkiliyorsa bir uzmana başvurulması önemlidir. Panik ataklar, yoğun bir korku ve endişe hâliyle birlikte fiziksel belirtilerle kendini gösterebilir. Çarpıntı, nefes darlığı, terleme ve baş dönmesi gibi semptomlar, kişinin günlük hayatını zorlaştırabilir. Özellikle aşağıda sıralanan durumlarda profesyonel yardım almak kritik önem taşır:
Ataklar giderek daha sık veya şiddetli hâle geliyorsa ve kişinin üzerindeki duygusal yük artıyorsa,
Günlük işleyişi örneğin işe gitmek, sosyal etkinliklere katılmak ya da rutin görevleri yerine getirmek gibi aktiviteleri çok fazla etkiliyorsa,
Atak korkusu, sürekli bir kaygı ve gerginlik yaratıyorsa ve bu durum kişinin panik ataklar yaşamasa bile sürekli bir stres altında hissetmesine neden oluyorsa vakit kaybetmeksizin profesyonel yardım alınmalıdır.
Bu tür durumlarda bir psikolog ya da psikiyatristten destek almak, panik atakların kontrol altına alınması ve kişinin yaşam kalitesinin yeniden iyileştirilmesi açısından son derece faydalı bir adım olabilir.
Panik atağın belirtileri fiziksel ve zihinsel yaşantılar arasında geniş bir yelpazede kendini gösterebilir. Kimi zaman bir kalp krizi kadar yoğun hissedilebilirken kimi zaman da yalnızca kısa süreli bir dehşet hissi yaşatabilir. Panik atağın fiziksel ve psikolojik etkilerinin karmaşıklığı nedeniyle bu durumun tanınması ve gerektiğinde tedavi edilmesi önemlidir. Eğer bu belirtileri sık sık yaşıyorsanız, bir psikiyatrist ya da psikologdan profesyonel yardım almayı düşünebilirsiniz. Panik atağın yönetilebilir ve tedavi edilebilir bir durum olduğu unutulmamalıdır.
